Сайт бояуы
Әріп арасындағы қашықтық
Суреттер
07.10.2015

ТЕКСЕРУ ҚОРЫТЫНДЫЛАРЫ: ОТАНДЫҚ ҒАЛЫМДАРДЫҢ ӘЗІРЛЕМЕЛЕРІ ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫНА ҚАЖЕТ ЕМЕС...


ТЕКСЕРУ ҚОРЫТЫНДЫЛАРЫ:   ОТАНДЫҚ ҒАЛЫМДАРДЫҢ ӘЗІРЛЕМЕЛЕРІ ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫНА ҚАЖЕТ ЕМЕС...

 

Астана, 7 қазан, Мәжіліс Үйі.

Бүгін Мәжілісте Палата Спикері Қабиболла Жақыповтың төрағалығымен өткен жалпы отырыста депутат Нұрлан Жазылбеков Қазақстан Республикасының  Премьер-Министрі Кәрім Мәсімовке депутаттық сауал жолдады.

 

«Ақ Жол» ҚДП депутаттық фракцияға Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ Теоретикалық математика және ғылыми есептеулер институтының басшылығының Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігімен жіберілетін бұзушылықтар мәселесі бойынша өтініші түсті.

Өз өтінішінде Теоретикалық математика институтының басшылығы 2015-2017 жылдарға арналған ғылыми зерттеулерді гранттық қаржыландыруға конкурс өткізу кезінде Білім министрлігі жүйесінде маңызды бұзушылықтар орын алғанын көрсетеді. Негізінен, мәселелер шешімі бойынша үш жыл бойы бюджеттен едәуір мөлшерде ақшалай қаражат төленетін сарапшылар құрамының легитимділігін тудырады.

Күдік 1229 отандық және 1758 шетел ғалым рецензенттердің құрамында туындады. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің Ғылым жөніндегі комитеттің төрағасы С.Жолдасбаевтың хабарламасы бойынша бұл тізімде Хирша индексі бойынша ғалымдар сәйкесінше кемінде 5 және кемінде 10 (Хирша индексі – бұл жеке ғалымдардың ғылыми мақалаларынан дәйексөз алатын көрсеткіш). Ғалымдардың мұндай саны қайдан алынғаны түсініксіз. Себебі еліміздің ежелгі университеттерінің бірі Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінде қажетті Хирша индексі бойынша 15 ғалымнан аспауы тиіс. Әрине қазақстандық сарапшылардың сандық сапа көрсеткіштері шынымен қамтамасыз етілгеніне күмән бар.

Сондай-ақ, бір жобалар қажетті балл санын жинамағанына қарамастан жобаланатыны туралы айғақтар бар. Сонымен бірге қажетті балл санын жинаған басқа жобаларға қаржыландырудан бас тартылған. 

Келтірілген дәлелдер тексеру барысында аталған білім министрлігінде 51. 2 миллиард теңгеге рәсімдік және қаржылық бұзушылықтар анықтаған ҚР Есеп комитетінің тексеру нәтижелерін бұқаралық ақпарат құралдарында және әлеуметтік желілерде жарияланғаннан кейін одан әрі сенімді болды. Қажетсіз шығындар қатарында Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің Ғылым жөніндегі комитетімен мүлдем тегін болып табылатын SciVerse Scopus деректер қорына 240 млн. теңгеге жазылуын сатып алу, сондай-ақ министр шенеуніктері үшін жаңа әкімшілік ғимараттар мен автомобильдерді  технологияны коммерциализациялау жобасын жүзеге асыруда халықаралық қарыз желісі бойынша алынған қаражаттан 608 млн. теңгеге сатып алу жататындығы анықталды. Негізінен нәтижесінде ешқандай нәтижелер әкелмеген ғылыми жобаларға бөлінген сома анықталды. Оларға мемлекет 10 млрд.теңгеден астам қаражат кетірді.

Мұндай өндіріп алуларға ақша бөлінеді? Есеп комитетінің жауабы қарапайым: белгіленгендердің  ішінен 41 жобаның жетекшілері болып ақша ағындарын реттеумен айналысатын ғылыми кеңес мүшелері табылады. Яғни, ақшаны қалай шығындау керектігін олардың алуға тікелей мүдделі адамдар қабылдағаны туралы шешім бар.

Бұл жұмысты бағалаудың екі сатылы жүйесі тәжірибеленетініне қарамастан алдымен грант өтініштері  өз баллдарын қоятын шетел мамандарды зерттейді, ал одан кейін ең лайықтыларын отандық ғалымдардан құралған  ғылыми кеңес мүшелері таңдайды.

Алайда, тек өткен жылы шетел сарапшыларының жоғары бағасын алған, сонымен бірге мемлекеттік қаржыландырусыз қалған ғылыми жобалардың шамамен  жарты жүздігі анықталды.

Тексеру қорытындылары  отандық ғалымдардың әзірлемелері Қазақстан экономикасына қажет емес екенін көрсетеді. Өз зертханаларында мамандар басым көпшілігін ешкім көрмеген және көрмейтін тәжірибелі үлгілерді ойластыру және құрастырумен айналысады.

Онда мемлекет не үшін керек, егер олар қойылған мақсатқа қол жеткізбесе, мұндай үлкен соманы жылжытып қояды немесе кеседі?

Құрметті Кәрім Қажымқанұлы, бюджет қаражатын шығындау туралы мәселелер жүретінін ескере отырып, «Ақ Жол» ҚДП депутаттық фракциясы жоғарыда аталған мәселелерді шешу бойынша шаралар қабылдауыңызды  сұрайды».

 

 

(Сәуле Досжанова. Т.74-63-01.

Ақпаратты ҚР Парламенті Мәжілісі Аппаратының  Баспасөз қызметі таратты.)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің ресми сайтына сілтеме жасалған кезде ғана материалдарды кез-келген түрде пайдалануға жол беріледі