Қазақтың төлқұжатына қол салған кім?

18.03.2014 23:03 Молдахметұлы Жомарт

0 177

Осыдан бір күн бұрын Алматы халықаралық әуежайы арқылы «Алматы – Гонконг» бағытындағы ұшаққа отырғызу басталып, жолаушыларды тексеру кезінде қос қытай азаматының қол жүгінен 300-ге жуық Қазақстанның төлқұжаты табылды.

Сондай-ақ құжатты дайындауға қажетті арнайы бланкілер мен голограммалар тәркіленді. Төлқұжаттардың түпнұсқа немесе жалған екендігін кеденшілер де, шекарашылар да әзірге, ажырата алмай әлек. Бір назар аударарлығы, күдіктілерден тәркіленген Қазақстан­ның 291 дана төлқұжатының 250-нің мұқабасы көк түсті де, 40 құжаттың мұқабасы қою қызыл түсті екен. Әрине, негізгі мәселе – тәркіленген төлқұжаттардың түсінде емес, ең бастысы, тәуел­сіз еліміздің соншама көп көлемдегі төлқұжаты қыр асып келген қы­тай азаматтарының қолына қалай түскендігінде болып отыр. Сонда, қалай?.. Еліміз азаматтары үшін бойтұмардай саналатын киелі де қасиетті ұлттық төлқұжатымызды кез келген көлденең көк атты қажетінше «арқалап» кете беретін болғаны ма?.. Бұл мәселенің бір жағы! Екінші мәселе, қытай азаматтары соншама төлқұжатты өз елдеріне жасырын алып барып, не істемек?.. Міне, ең үлкен гәп осында!.. Біз осы мәселеге қатысты қоғам қайраткерлерінің де пі­кірін білген едік. 

Бақытбек СМАҒҰЛ, Мәжіліс депутаты: 

– Бұл – еліміздегі құқық қор­ғау органдарының, оның ішін­де құжат дайындаумен айналы­сатын мемлекеттік мекеме бас­шылары мен мамандарына үл­кен сын. Сондай-ақ бұл – олардың немқұрайлығы, мемлекет, халық алдындағы жауапкершілікті се­зінбеуінің салдары. Екіншіден, қытай азаматтарының ел аман, жұрт тынышта Қазақстанның азаматтық құжатын емін-еркін алып өтуге әрекеттенуі, бұл, сөз жоқ, өрескел заң бұзушылық. Бұған қоса, мұның ар жағы­нан төлқұжат беретін мекеме басшылары мен қызметкерлері сыбайлас жемқорлыққа жол беріп отыр. Демек, бұл – Әді­лет министрлігіне қарасты төл­құжат беру саласында әлі күнге «ақша көрсе жолдан таятын» қызметкерлердің бар екендігінің көрінісі. Себебі үш жүзге жуық төлқұжатты сырт елге алып шығуға әрекет жасау, бұл – барып тұрған масқаралық! Сондықтан Әділет министрлігінен бас­тап, осы салаға қарайтын, яғни мемлекеттік төлқұжат беретін бар­лық мекемелердегі бүкіл басшылар мен қосшыларды қатаң түрде бақылауға алып, оларға талапты барынша күшейту керек. Сондай-ақ осы қылмыстық істі тергеумен айналысатын тергеу­шілер оқиғаның ақ-қарасын толық анықтап, лауазымы мен қыз­метіне қарамастан күдіктілер мен кінәлі мемқызметкерлердің аты-жөндерін БАҚ арқылы халыққа жариялауы тиіс! Сбебі мұн­дай оқиғаны құр қоя салуға болмайды. Себебі ұлттық құжат­тың ар жағында еліміздің қауіпсіздігі мен беріктігі тұр. Бұған қоса, төлқұжатымызды көлденең көк аттыларға қанша қажет болса, сон­ша беріп жіберу, яғни үлестіру, бұл – мырзалық емес! Керісінше, бұл – мемлекеттік қауіпсіздігімізге, елдігімізге төнуі мүмкін орасан зор қатер! Тергеушілеріміз, міне, осыны терең түсінуі тиіс!

Жанділдә ЖАҚЫПОВ, Халықаралық құқық қорғау орталығының басшысы: 

– Сөз жоқ, бұл – еліміз тұр­ғындарын құжаттандыру са­ла­сындағы сыбайлас жемқорлық­тың нақты дәлелі. Тіпті мұның ар жағында үлкен қылмыстық топ тұр деуімізге болады. Әсі­лінде, қай елдің болмасын төл­құжатын сол елдің арнайы һәм ресми органдары жасайды. Жеке адамдардың түпнұсқа­дан аудырмай төлқұжат жасауы тіп­ті де мүмкін емес. Егер бір елден өзге елге ресми құжат, оның ішін­де төлқұжат жіберілетін болса, оны «курьер» деп аталатын ма­ман арнайы жәшікке салып, бірне­ше мөр басып, ресми түрде жібереді. Демек, мұны жасап отырған ұйымдасқан қылмыстық топ. Қылмыстық топтың құрамын­да ресми орган өкілдері немесе ресми органдарға еркін кірушығу құқығы бар адам болуы әбден мүмкін. Үшіншіден, бұл оқи­ғаның орын алуы мемлекет қауіпсіздігінің толық қорғалмай тұрғанын аңғартады. Мұндай оқиға тәуелсіз қазақ елінің қауіпсіз­дігіне қатер төндіруі әбден мүмкін. Себебі 300-ге жуық төлқұ­жат­ты жалған жолмен Қытай асыру, бұл – ойыншық емес. Күні ертең қазақ елінің құжатын пайдаланып, 300-ге жуық Қытай азама­тының арам пиғылмен елімізге келмесіне кім кепіл?!. Сондық­тан бұл істі мұқият тексеріп, қылмыстық топты әшкерелеу қа­жет. Сондай-ақ төлқұжат беру мекемелерінде жұмыс жасай­тын мамандарды міндетті түрде тізімге алып, қатаң түрде бақы­лауға алған жөн.

Тергеудің алғашқы күні анықталған бір ақиқат, 291 қазақстандық төлқұжаттың біреуіне әлдекімнің фотосуреті жапсырылып, мәліметтер жазылыпты. Сондай-ақ төлқұжаттарды тәркілеу барысында күдіктілерден төлқұжатты түпкілікті дайындап, пайдалануға қажетті бір орам голографикалық лента да табылды. Осы оқиға бойынша ҚР Қылмыстық кодексінің 185-бабына сәйкес қылмыстық іс қозғалып, қос қытайлық пен барлық материалдар Ұлттық қауіпсіздік комитетіне жөнелтілді.