Депутаттық сауал

Құрметті Кәрім Қажымқанұлы!

Ағымдағы жылғы қазан айында Сіз Мемлекет басшысы                    Н.Ә. Назарбаевпен кездескенде, Елбасы «Кәсіпорындар мемлекет қаражатпен қамтамасыз етеді деп күтпеуі тиіс» дей келе, нашар жұмыс істейтін кәсіпорындарға Ұлттық қордан субсидия бөлуге тыйым салатынын айтты.

Расында да, «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы (бұдан ары - Бағдарлама) бойынша, нашар жұмыс істейтін кәсіпкерлік субъектілерін субсидиялау фактілері орын алған.        

Атап айтқанда, осы Бағдарлама бойынша көтерме-бөлшек сауда кәсіпорындары, қонақүй бизнесі, демалыс пен ойын-сауық кәсіпорындарына, сондай-ақ проблемалық несиелері бар кәсіпкерлік субъектілеріне субсидия берілген.

Бағдарламаны іске асыру шеңберінде 2013, 2014 жылдары – 6 134  кәсіпкерлік субъектілеріне жалпы сомасы 47,9 млрд. теңге субсидия берілген.  

Жалпы, Бағдарламаға қатысушылардың бюджетке төлеген салық сомасы 2013 жылы – 84,6 млрд. теңге болса, 2014 жылы – 105,3 млрд. теңгені құраған. Бірақ Бағдарламаға қатысушылардың арасында 2013 жылы – 29, 2014 жылы – 80 кәсіпкерлік субъектілері мүлдем салық төлемеген және бірде бір қызметкерге еңбекақы есептемеген. Ал, 2013 жылы – 236, 2014 жылы – 461 кәсіпкерлік субъектілері 1,0 мың теңгеден 100,0 мың теңгеге дейін салық төлеген, яғни 1 қызметкерге ғана жеке табыс салығын төлеген. 2013 жылы келіп түскен салықтың жартысын 35 кәсіпкерлік субъектісі немесе субсидия алғандардың 1%-ы ғана қамтамасыз еткен, ал 2014 жылы – келіп түскен салықтың жартысын 50 кәсіпорын немесе субсидия алғандардың 1%-ы төлеген.

Сонымен қатар Бағдарлама бойынша 2010 - 2013 жылдар аралығында 262 кәсіпкерге алған несиелері бойынша 9,6 млрд.теңге сомада мемлекет кепілдігі берілген. Олар несиені қайтармаған жағдайда мемлекет тарапынан кепілдік беру туралы шешім қабылдаған лауазымды тұлғалардың ешқандай жауапкершілігі көзделмеген.

Тағы бір – «Дағдарыстан кейін қалпына келтіру» (бәсекеге қабілетті кәсіпорындарды сауықтыру) бағдарламасы аясында 2011 – 2015 жылдары республикалық бюджеттен субсидиялауға 57,3 млрд. теңге бөлінсе, 2016 жылы 10,3 млрд. теңге бөлу қарастырылған. 01 шілде 2014 жылғы жағдайға сәйкес, аталған бағдарлама аясында 55 компания болған, олардың 32-і негізінен көтерме-бөлшек саудамен, жылжымайтын мүлікті жалға берумен және пайдаланумен айналысқан.

Осы кәсіпкерлік субъектілері аталған екі бағдарлама бойынша мемлекеттен не себептен өтеусіз қаржы алуға лайық болған? Өкінішке қарай, кейде бюджет қаржысын өтеусіз беру бизнесмендерде масылдық пиғылдың қалыптасуына алып келеді.

Жоғарыда аталған екі бағдарламаны іске асыру мәліметтеріне сүйене отырып, бюджет қаражатын тиімсіз пайдалану орын алғандығы туралы айтуға болады. Егер жұмыс істемейтін, жеке табыс салығын төлемейтін кәсіпорындардың бюджеттен берілген субсидияны қайтару тетігі жасалып, мемлекеттік органдар мен «Даму» Кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ-ның лауазымды тұлғаларының жауапкершілігі нақты белгіленген болса мұндай жағдай болмас еді. 

Осы айтылғандарға сәйкес және экономикалық жағдайды ескере отырып, Сізден төмендегідей мәселелерді қарастыруды сұраймыз:

1. Қонақүй, демалыс пен ойын-сауық бизнесі, көтерме-бөлшек сауда қызметімен, мүлікті жалға берумен айналысатын кәсіпкерлік субъектілеріне, сонымен қатар кәсіпкерлердің проблемалы несиелеріне субсидия беруді тоқтату;

2. Бағдарлама бойынша субсидия берудің және мемлекет кепілдігін қамтамасыз етудің шарттары мен тетіктерін жетілдіру, мемлекеттік органдар мен «Даму» КДҚ» АҚ-ның лауазымды тұлғаларының жұмыс істемейтін, жосықсыз кәсіпкерлерге, субсидия бергені және мемлекет кепілдігін қамтамасыз еткені үшін нақты жауапкершілігін белгілеу;

3. Бағдарламаның «Қызмет көрсетулер», «Кәсіпкерлерді ақпараттық қамтамасыз ету», «Кәсіпкерлердің біліктілігін арттыру» сияқты бағыттары бойынша шығыстарын онтайландыру.

Осы депутаттық сауалға «Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық Заңының 27-бабына сәйкес жазбаша түрде белгіленген мерзімде жауап беруді сұраймыз.

Тел.: 746284