2023 жылғы 4 қазанда жарияланды                           

Қазақстан Республикасының   

              Премьер-Министрінің Орынбасары – 

                                  Т. Дүйсенов

  Қазақстан Республикасының   

    Ғылым  және жоғары білім 

      министрі   

                          Саясат Нұрбек

Қазақстан Республикасының

                                                Білім министріне   

                                      Г. Бейсембаева  

Депутаттық сауал

Құрметті Тамара Босымбекқызы!

Құрметті Саясат Нұрбек!

    Құрметті Ғани Бектайұлы   

       Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 30 мамырдағы №338 қаулысымен 2020-2024 жылдарға арналған қаржылық сауаттылықты арттыру Тұжырымдамасы бекітілді.

      Бекітілген Тұжырымдаманың мақсаты азаматтарда жеке қаржыға қатысты шешімдер қабылдау кезінде ұтымды қаржылық мінез-құлықты қалыптастыру, қаржылық қызметтерді инвесторлар мен тұтынушылар ретінде олардың құқықтары мен мүдделерін қорғаудың тиімділігін арттыру, сапалы қаржылық өнімдер мен қызметтерді пайдалану арқылы азаматтардың өмір сүру деңгейі мен сапасын арттыру болып табылады.

     Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің деректеріне сәйкес 2020 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша жеке тұлғалардың мерзімі өткен берешегінің көлемі 823,1 млрд. теңгені құрады, оның ішінде 90 күннен артық төленбеген берешегі 419,2 млрд. теңгені құрады, ал екінші деңгейдегі банктердің несие портфеліндегі мерзімі өткен берешектің жалпы көлеміне үлесі 29% - лишь ғана құрады% 

      2023 жылғы 1 қыркүйектегі жағдай бойынша бұл көрсеткіш қазірдің өзінде 1,1 трлн.теңге, оның ішінде 90 күннен астам төлем жасалмаған берешек 570 млрд.теңгеге дейін өсті, ал екінші деңгейдегі банктердің несие портфеліндегі мерзімі өткен берешектің жалпы көлеміне үлесі 62% - ға дейін өсті.

      Жеке тұлғалардың жұмыс істемейтін қарыздарының өсуі қаржы ұйымдарының жеке тұлғаларға кредиттерді барынша беруге ұмтылуымен ғана емес, Қазақстан халқының қаржылық сауаттылығын арттыру жүйесінде олқылықтардың болуымен де байланысты.

      Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі заңнамалық өзгерістерді дайындауда, бұл сөзсіз Қазақстан халқының кредиттелу деңгейінің төмендеуіне әсер етуі тиіс, бірақ көріп отырғанымыздай, орта және жоғары білім беру жүйесінде жас ұрпақтың қаржылық сауаттылығын оқытудың бекітілген мемлекеттік білім беру стандарттарының болуы бөлігінде олқылық пайда болды.

      Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауында 2023 жылғы 1 қыркүйекте Қазақстан Республикасының Үкіметіне Аманат партиясымен бірлесіп бүкіл ел бойынша азаматтардың игілігі үшін жұмыс істеуге тиіс "қарызымыз қоғам" жобасын қамтуды кеңейту тапсырылды.

      Қаржы нарығын дамыту және реттеу агенттігі Аманат партиясының Хатшылығымен бірлесіп, мектептердің, колледждердің және жоғары оқу орындарының оқушыларын қамту бойынша аталған жобаны іске асырудың негізгі бағыттарын әзірледі.

      Әрине, бұл іс-шаралар уақтылы, бірақ кез-келген өзгерістер олардың орындалуын бақылау үшін стандарт пен жүйелік сипатқа ие болуы керек.

      Сізге білім беру жүйесіндегі бейінді министрліктер ретінде халықтың қаржылық сауаттылығын арттыру мәселесіне қосуды ұсынамын. Білім беру ұйымдарының қабырғаларында қаржылық сауаттылық бойынша білім алу және бағалау жүйесін қамтитын қаржылық сауаттылықты оқытудың бірыңғай әдістемесін әзірлеу маңызды, сондай-ақ Қазақстанның ересек халқының қаржылық сауаттылығын арттыруға әсер ететін процестерді түзету бойынша талдау жүргізуге және одан әрі ұсынымдар қалыптастыруға мүмкіндік береді.

      Жоғарыда айтылғандардың негізінде біз алынған білімді бағалау жүйесін енгізуіміз керек, ол несие беру сомасы мен мерзіміне әсер етеді.

      Бұл әсіресе біздің жастар үшін өте маңызды.

      Оқыту әдістемесі мен басқа да іс-шараларды бір жүйелік құжатпен, атап айтқанда Үкіметтің Ұлттық жобасымен біріктіруге болады          

       Қазақстан Республикасының қаржылық сауаттылығын арттыру және Қазақстан халқының кредиттелу деңгейін төмендету бойынша.

      Осыған байланысты ғылым және жоғары білім министрлігі мен білім министрлігіне білім беру жүйесінде қаржылық сауаттылықты оқытудың бірыңғай мемлекеттік білім беру стандартын әзірлеу мәселесін қарауды ұсынамыз.

      "Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасы Конституциялық Заңының 27-бабына сәйкес депутаттық сауалды қарау нәтижелері және оларды іске асыру бойынша қабылданған шаралар туралы заңда белгіленген мерзімде жазбаша жауап беруіңізді сұраймын.         

Депутаттар                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  Е. Стамбеков

                                                                                                                   М. Такиев

                                                                                                               Б. Бейсенғалиев

                                                                                                               Е. Әбіл

                                                                                                               Е. Бейсенбаев

                                                                                                               Д. Исабеков

                                                                                                               Ж. Сүлейменова