Депутат Е. Мәмбетов және Мәжілістің басқа депутаттары "Ауылдық елді мекендерді сапалы интернет-байланыспен қамтамасыз ету" тақырыбында Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің тақырыптық отырысына қатысты. Комитет отырысына Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің және Байланыс операторларының басшылары қатысты.
Министр Бағдат Мусин және Телекоммуникациялар комитетінің төрағасы Ержан Мейрамов осы тақырып бойынша баяндап берді.
Қазақстанда 6 406 елді мекен бар, оның 6 290-ы ауыл мәртебесіне ие, оның ішінде 4 974 елді мекен кең жолақты мобильді интернетке қосылған.
Сонымен қатар, 2 928 елді мекен (2813 ауыл) 4G – ге қосылған, 2 046 елді мекен (2045 ауыл) 3G технологиясымен қамтамасыз етілген. сондай-ақ, ADSL технологиясы бойынша тіркелген Интернетпен 1 950 ауыл және ТОБЖ технологиясы бойынша 2 606 ауыл қамтамасыз етілген.
Халық саны 200 мыңнан асатын 1432 ауыл (халқы 250 адамнан аз) кең жолақты мобильді интернетпен қамтылмаған.
Қазақстан тұрғындарының шағымдары негізінде Министрлік байланыс операторларына қатысты жоспардан тыс тексерулер жүргізеді.
Тексеру жүргізілгеннен кейін бұзушылық анықталған жағдайда байланыс операторларына анықталған бұзушылықтарды жоюға 6 ай мерзіммен нұсқама беріледі. Нұсқама мерзімі аяқталғаннан кейін қайта тексерулер жүргізіледі, олар байланыс операторы бұзушылықтарды жойғанға дейін жүргізіледі.
2023 жылдың басынан бастап 4 өңірде тексеру жүзеге асырылды. Солтүстік Қазақстан облысының 12 ауылдық елді мекендегі байланыс сапасының параметрлерін өлшеу қорытындысы бойынша бұзушылықтар 2 -де тіркелді.
Байланыс жақсарту үшін «Қолжетімді Интернет» байланыс саласындағы ұлттық жобаны әзірледі, іске асыру кезеңі 2023-2027 жж.
Ұлттық жоба шеңберінде елді мекендерді (қалалар мен ауылдарды), автожолдарды Интернетке кең жолақты қолжетімділікпен қамтамасыз ету және олардың сапасын жақсарту жөніндегі іс-шаралар көзделген.
Жобаның мақсаты-халықты және бизнесті интернет желісіне кемінде 100 Мбит/с жылдамдықпен жоғары жылдамдықты қол жеткізумен қамтамасыз ету.
Осы мақсатқа жету үшін жобаның негізгі көрсеткіштері анықталды. Көрсеткіштерге сәйкес, қалалық және ауылдық үй шаруашылықтарының көпшілігі жоғары жылдамдықты интернетпен қамтамасыз етіледі деп күтілуде.
Сондай-ақ, ескірген ADSL технологиясын Интернетке қол жеткізудің заманауи жоғары жылдамдықты технологияларына ауыстыру қарастырылған. Бұл шара тиісінше қалалар мен ауылдарда интернет жылдамдығының артуына алып келеді.
Сонымен қатар, ұялы байланыстын бесінші буыны 5G желілерін енгізу және салу жоспарлануда. Осылайша, 2027 жылға қарай әрбір республикалық маңызы бар қала мен Астананы қамту 75%, ал облыс орталықтарын қамту 60% -ды құрайды деп күтілуде.
Қандай да бір байланыс технологиясы жоқ шағын шалғайдағы ауылдық елді мекендерді (250 тұрғыннан аз) Интернет желісіне кең жолақты қолжетімділікпен қамтамасыз ету мәселесін шешу үшін спутниктік байланыс жүйесін пайдалану жоспарлануда.
Ауылдардағы байланыс сапасының нашарлығының себебі елдің географиясына (ұзақ қашықтық, байланыс арналарын ұйымдастыру үшін көлік ортасының болмауы) және ауылдарда тұратын адамдардың аздығын ескере отырып, байланыс операторлары үшін экономикалық тиімділіктің төмендігі болып табылады. Ауылдарда телекоммуникациялық инфрақұрылым салу процестерін ынталандыру үшін Министрлік Салық кодексіне түзетулер әзірледі, оның шеңберінде операторларға салықтық жеңілдіктер ұсынылады.
Осы мәселе менің сайлауалды кездесулерімде көтерілген болатын. Мәселенің бүгінгі тақырыптық отырыста талқылануы оның шешілуіне ықпал жасауы тиіс.