2023 жылдың 24 мамырында жарияланды

                                                                                                                      ҚазақстанРеспубликасыПремьер-МинистрініңБірінші орынбасары

                                                                                                                      Скляр Р.В.

                                                                                                                      Қазақстан Республикасы

                                                                                                                      Премьер-Министрінің орынбасары

                                                                                                                     С.М.Жұманғаринге

                                                                   ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ

Мемлекет басшысы өз сөзінде жеке кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдай жасау мәселелеріне бірнеше рет назар аударып келеді. «AMANAT» партиясы өз тарапынан нарықтық экономиканы дамыту үшін бар күшін салуда.

Отандық өндірушілерді қолдау мақсатында 2009 жылы алғаш рет «CT-KZ» нысанындағы тауардың шығу тегі туралы Сертификат енгізілді, ол тауардың шығарылған елі Қазақстан екенін растайтын құжат болып табылады.

«СТ-KZ» Сертификатын беру ҚР Сауда және интеграция министрінің 13.07.2021 ж. № 454-НҚ бұйрығымен бекітілген «Тауардың шығарылған елін, Еуразиялық экономикалық одақ тауарының немесе шетел тауарының мәртебесін айқындау, тауардың шығарылуы туралы сертификат беру және оның күшін жою, тауардың шығарылған елін айқындау жөніндегі сертификаттың нысанын белгілеу жөніндегі қағидаларды бекіту туралы» Қағидалардың 2-параграфына сәйкес жүзеге асырылады.

Қағидалардың 3-тармағына сәйкес ішкі айналым үшін тауардың шығарылған елін айқындау үшін тауар толығымен қазақстандық немесе тауардың жеткілікті қайта өңдеу критерийі ескеріле отырып, қазақстандық болуы тиіс деп белгіленеді.

Егер толық қазақстандық тауарлар тобы бойынша сұрақтар туындамаса, онда екінші топ бойынша сұрақтар көп. Мәселен, қазақстандық тауарды жеткілікті қайта өңдеу критерийлері болып мыналар табылады:

1) тауарды қайта өңдеу нәтижесінде болған алғашқы төрт белгінің кез келгенінің деңгейінде СЭҚ ТН бойынша тауар кодының өзгеруі (негізгі өлшем);

2) қағидаларға 2-қосымшада айқындалған шарттарды, өндірістік және технологиялық операцияларды орындау;

3) қазақстандық қамтудың үлесі дайын тауар құнының кемінде 50% құрайтын кезде тауар құнының өзгеруі.

Реттелетін және мемлекеттік сатып алуға қатысты осы Ережелер мен заңнаманы талдау қазақстандық мазмұнның нақты үлесі қандай маңызды емес екенін, ең бастысы – «СТ-KZ» Сертификатының болуы екенін көрсетеді.

Нәтижесінде, бұл қайта өңдеудің локализациясының немесе тереңдігінің артуына, аудиторлардың сараптамасына сенімсіздікке, өндірушінің мәртебесін растайтын қосымша құжаттардың пайда болу қажеттілігіне, индустриялық сертификат ретінде және т.б. және ең бастысы – «Отандық өндіруші» ұғымының беделін түсіруге және елде өз өндірісін локализациялауды арттыратын кәсіпкерлерді демотивациялауға ынталандырудың болмауына әкелді. Заңнамалық базаның өзі қазір бірнеше отандық өндірушілер арасында дау туғызуда, олар заң бойынша қазыналық мазмұнның әртүрлі деңгейіне ие, бірақ қолдау шараларына тең қол жеткізе алады.

Осыған байланысты, «СТ-KZ» берудің жақсы құрылған, іс жүзінде толық цифрланған және ашық тетігін ескере отырып, оны күшейтуді және мынадай өзгерістер енгізуді ұсынамыз.

Біріншіден, қазақстандық мазмұнды анықтаудың нақты әдістемесін әзірлеу.

Екіншіден, елішілік құндылықтың нақты үлесінің мөлшері немесе оқшаулау деңгейінен ойластырылған баланс мемлекеттік қолдау шаралары мөлшерінің басты өлшемшарты болуы тиіс.

Үшіншіден, Ережедегі 2-қосымша қазір жеткілікті қайта өңдеу өлшемдерін айналып өту құралына айналғандықтан, мемлекеттік сатып алулар мен басқа да реттелетін сатып алулардағы көлемді ескере отырып, өңдеу өнеркәсібінің әрбір саласы үшін ерекше жағдайлар мен өлшемшарттар мүмкіндігін көздей отырып, оны қайта қарау қажет деп санаймыз. Атап айтқанда, осы тауарларды сатып алуда аса сұранысқа ие тауарлар пулын жасауды, сондай-ақ заңнамада мемлекеттік қолдау мөлшерін қазтұтыну мөлшерінен градациялау шартын бекіте отырып, оқшаулау деңгейін ескере отырып, пилоттық жоба жасауды ұсынамыз.

Құрметпен,