Мәжіліс комитеті: тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл туралы

Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бүгін Мәжілістің Заңнама және сот-құқықтық реформа комитетінің отырысында талқыланды. Депутаттармен қатар талқылауға ҚР Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның мүшелері, мемлекеттік органдардың өкілдері, сарапшылар, ғалымдар, құқық қорғаушылар, сондай-ақ қоғам қайраткерлері қатысты. Комитет төрағасы Снежана Имашеваның айтуынша, комитет отырысы қоғамда тұрмыстық зорлық-зомбылық жағдайлары туралы тоқтаусыз хабарламаларға байланысты ұйымдастырылған. Бұл мәселеге 2017 жылы Мәжілістегі Үкімет сағаты арналды. Содан кейін мұндай құқық бұзушылықтардың жоғары кідірісі және дебоширлерді жауапкершілікке тартудың қиындығы туралы болды. Сол кезде денсаулыққа жеңіл зиян келтіру туралы баптар мен ұрып-соғу қылмыстық теріс қылықтар болды және бұл әрекеттер үшін жазалар Қылмыстық кодексте қамтылды. - Үкімет сағатында бұл құрамдарды бұрынғыдай әкімшілік кодекске көшіру мүмкіндігі талқыланды. Кейін Парламент тиісті түзетулер қабылдады. Айта кету керек, жауапкершілікке тартылғандар саны бірнеше есе өсті, бірақ мәселенің өзі азайған жоқ, - деді Снежанна Имашева. Ішкі істер министрінің орынбасары Игорь Лепеханың айтуынша, денсаулыққа жеңіл зиян келтіргені үшін бұл әрекетті қылмыстық жауапкершілікке тарту туралы даулар бірнеше жылдан бері жалғасып келеді. 2022 жылдың қыркүйегінде Ел Президенті Қазақстан халқына Жолдауында тұрмыстық зорлық-зомбылық үшін жауапкершілікті қатаңдату туралы тапсырма берді. Осыған байланысты ағымдағы жылдың 1 шілдесінен бастап бұл үшін әкімшілік жауапкершілікті қатаңдатуға бағытталған түзетулер заңды күшіне енді. Полиция өтініштен тұрмыстық құқық бұзушылықтарды тіркеудің танымдық сипатына көшті. Енгізілген түзетулер жәбірленушілердің өтінішінсіз әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғауға мүмкіндік берді. - Қазір өтініштердің 92% - ы бойынша" отбасылық дебоширлер " жауапкершілікке тартылуда. Соңғы шешімді сот қабылдайды. Нәтижесінде, екі айда (шілде, тамыз) тартылған "үй тирандарының" саны заңнама өзгергеннен кейін 3 есе өсті. Тұтастай алғанда, қоғамда отбасындағы зорлық - зомбылыққа төзбеушілік процесі, ал мемлекет тарапынан жазаның бұлтартпаушылығы қалыптасады. Қазір қабылданған шаралардың нәтижесінде отбасылық-тұрмыстық қатынастар саласында жасалған қылмыстық құқық бұзушылықтардың төмендеу үрдісі байқалады, - деп сендірді Игорь Лепеха. Отырысқа қатысушылар отбасылық-тұрмыстық саладағы құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікті қатаңдатуға бағытталған қабылданған заңнамалық жаңалықтардың тиімділігі мәселелерін талқылады. Бұл тұрмыстық зорлық-зомбылыққа байланысты құқыққа қайшы әрекеттерді криминализациялау қажеттілігі және "тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу туралы" Заңның нормаларын одан әрі жетілдіру қажеттілігі туралы болды. Бұл туралы Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталықтың басшысы, ҚР Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі Ұлттық комиссия төрағасының орынбасары Салтанат Тұрсынбекова, Мәжіліс депутаты Наталья Дементьева, адвокат, құқық қорғаушы Айман Омарова өз сөздерінде айтты. Талқылаудың басқа қатысушылары да отырыс тақырыбы бойынша өз пікірлерімен бөлісті. Олардың қатарында Қазақстан халқы Ассамблеясы Аналар кеңесінің төрағасы Назипа Шанай, КазГЮУ ғылыми сараптама және талдау институтының директоры Марат Қоғамов, Еуразия ұлттық университетінің профессоры бар. Л. Н. Гумилева Арстан Ахпанов. Сондай-ақ, Заңнама және құқықтық ақпарат институты, Алматы қаласының Бала құқықтары жөніндегі уәкілі, "дағдарыс орталықтары одағы" ЗТБ Басқарма Төрағасы, сондай-ақ "Komek-Otbasy" және "Рух"дағдарыс орталықтары басшыларының пікірлері айтылды.

Отырыстың қорытындысын Снежанна Имашева сөз сөйлеп, талқылау барысында айтылған ұсыныстарды қолданыстағы заңнаманы одан әрі жетілдіру кезінде депутаттар қарайтынын атап өтті.