Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасы бойынша 2022 жылы Мәдениет және мұрағат работников қызметкерлерінің жалақысы 23% - ға өсті. 2023 жылдың басынан бері осы сала қызметкерлерінің жалақысы тағы 22% - ға өсті. Бұл сөзсіз оң, уақытқа негізделген үрдіс.

Мәдениет қызметкерлерінің жалақысы мәселесі көбінесе жұмыс істеген сағаттардың санын есепке алу қажеттілігімен тікелей байланысты-бұл кәсіптің ерекшелігімен байланысты. Қазақстанның еңбек заңнамасында жұмыс аптасының қалыпты ұзақтығы 40 сағат белгіленген. Кеңседе жұмыс істеуден айырмашылығы, жұмыс күнінің (аптаның) ұзақтығын, сондай-ақ қайта өңдеуді есептеу оңай болған кезде, шығармашылық саласында жұмыс өте ерекше және көбінесе жұмыс уақытын есепке алуды қиындатады. Қызметтің шығармашылық бағытының бұл ерекшеліктері Еңбек Кодексінде де, Мәдениет туралы заңда да көрінбейді.

Әр түрлі аймақтардан біз Мәдениет және өнер қызметкерлерінен олардың жұмыс уақытын есепке алу жалпы стандарттар бойынша жүргізілетіндігі туралы өтініштер аламыз, ал олардың жұмысында көптеген ерекшеліктер мен нюанстар бар. Көбінесе білікті кадрлардың жетіспеуіне байланысты әр түрлі еңбек ұжымдарында (филармониялар, оркестрлер, актерлік құрам және т.б.) бірдей мамандар қажет. Жергілікті мәдениет органдарының басшылығы бірнеше ставкаға ресімдеуге мүмкіндік бермейді, шектеулер енгізеді. Алайда, жұмыстың ерекшелігін ескере отырып, аталған мамандар бірден бірнеше ұжымда толық жұмыс істей алады. Бұл мәдениет және өнер қызметкерлерінің материалдық жағдайына әсер етеді, сондай-ақ өңірлік ұжымдарды күшейтеді.

Сондай-ақ, жұмыс уақыты режиміндегі мәселені бөліп көрсетуге болады. Қазақстан заңнамасында қалыпты ұзақтықтағы жұмыс уақыты, сондай-ақ қысқартылған және толық емес жұмыс уақыты көзделген. Жұмыс уақытының бұл түрлері мәдениет саласы қызметкерлерінің талаптарына сай келмейді. Біз бұл ереже жеткіліксіз деп санаймыз және олардың еңбек құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету үшін мәдениет қызметкерлерінің жұмыс уақытын реттеуге ерекше назар аудару керек.

Сонымен, кейбір елдерде қызметкерлердің жекелеген санаттары, соның ішінде мәдениет және өнер қызметкерлері үшін тұрақты емес жұмыс уақытын енгізу тәжірибесі бар. Бұл жұмыс режимі жұмысшыларға жұмыс функцияларын күннің әртүрлі уақыттарында орындауға мүмкіндік береді (мысалы, таңертең жаттығу және кешке сөйлеу), сонымен қатар өз кестелерін мамандықтың басқа ерекшеліктеріне сәйкес келтіруге мүмкіндік береді. Тұрақты емес жұмыс уақыты қосымша демалыс алуға мүмкіндік береді.

Өкінішке орай, Еңбек кодексі шығармашылық қайраткерлердің жұмыс режимін реттемейді және оны жұмыс берушінің жергілікті актілеріне қалдырады. Жұмыс беруші өз кезегінде қызметкерлердің жұмыс режимін әрдайым реттей бермейді. Мәселе шешілмеген жағдайда жағдай қалыптасады.

Біз Үкімет бұл мәселеге ерекше назар аударып, шығармашылық қайраткерлердің жұмыс режимінің шарттарын егжей-тегжейлі жазуы керек деп санаймыз:

1) қойылымдар мен сөз сөйлеу ұзақтығының нормаларын, сондай-ақ бір мезгілде әртүрлі ұжымдарда толық ставкаларда жұмыс істеу мүмкіндігін регламенттейтін ережелерді ескере отырып, мәдениет және өнер қызметкерлерінің жұмыс режимінің ықтимал нұсқаларын енгізу қажет деп санаймыз.

2) сондай-ақ жұмыс берушілердің ішкі актілерінде мәдениет және өнер ұйымдарында жұмыстың екінші және үшінші орындарында азаматтық-құқықтық шарттарды ішінара жасасу мүмкіндігімен бір мезгілде бірнеше ставкада жұмыс істеуге шектеулерді алып тастау қажет.

Баяндалғанды ескере отырып, көрсетілген проблемаларды шешу бойынша Үкіметтің ұстанымын заңнамада белгіленген мерзімде жазбаша түрде ұсынуды сұраймыз.