Қазақстан Республикасының

Премьер-Министрдің орынбасарына

- Ұлттық экономика министрі

Н.С. Байбазаровқа 

ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ

Құрметті Нұрлан Серікұлы!

Бүгінгі таңда тұтынушылардың құқықтарын бұзу жағдайлары жиілеп кетті.

Бөлшек сауда дүкендерінде азаматтар кәсіпкерлердің ұсыныстарына тап болады, тауар үшін қолма-қол төлем әдісімен төлеу нәтижесінде тауардың құны тұтынушының пайдасына өзгереді. Сол тауар үшін қолма-қол ақшасыз төлем арқылы төленген жағдайда, тауардың құны артады.

Тұрмыстық техниканы сататын дүкендерде сатып алынатын тауарларға кепілдік деп аталады. Бұл кепілдіктер, тұтынушылар, ақылы түрде сатып алуға мәжбүр, бұл түбегейлі заңсыз және негізсіз.

Жоғарыда айтылғандарға ұқсас, Қазақстан қалаларының автосалондарында тауарды сатып алу тәсіліне байланысты оның бағасы өзгереді: қолма - қол ақшаға немесе несиеге - бір автомобильге бір баға ұсынылады, бөліп төлеу деп аталатындарға-сол автомобильге шаққандағы сома 30 пайызға артады. Бұл ретте бөліп төлеу және несие ұғымдары белсенді түрде ауыстырылуда. Сонымен, бөліп төлеу тұтынушыға тауарды бірнеше ай ішінде қосымша пайызсыз тең төлемдермен төлеуге мүмкіндік береді. Несие, керісінше, клиенттің ақшаны пайдаланғаны үшін пайыздарды төлеу шартымен банктің қолма-қол ақша беруін көздейді. Алайда, тауар бағасымен қолданылатын манипуляциялар, сайып келгенде, банктің пайызын автомобильдің бастапқы бағасына алдын-ала қосу арқылы банктің мүдделері ғана қорғалатындығына әкеледі, бұл бөліп төлеу емес, сол несие болып табылады.

Сонымен қатар, автокредиттер шеңберінде тұтынушы - банктермен үлкен пайда алу үшін олар лоббизм жасайтын сақтандыру компанияларында сатып алынатын автомобильдерді мәжбүрлеп сақтандыру жүктеледі. Мысалы, автокөлікті үш жылға сақтандыру тұтынушыға миллион теңгеге шығын келтіреді, оны қарыз кезеңінің ішінде бұралған пайызбен қайтаруға тиіс.

Осыған ұқсас схемалар бастапқы тұрғын үйді сатып алу мәселелерінде де қолданылады. Құрылыс салушылар жылжымайтын мүліктің құнын кем дегенде 10% - ға көтеріп, оларға банктердің сыйақыларының пайыздық пайдасын кепілге қояды.

Жоғарыда айтылғандар жария шарт туралы азаматтық заңнама нормаларын өрескел бұзудың мысалдары болып табылады, оған сәйкес тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің бағасын олар үшін төлеу тәсіліне қарай өзгертуге жол берілмейді.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде депутаттық сауалдың әрбір тармағы бойынша кәсіпкерлердің азаматтық заңнама талаптарын бұзушылықтарын тексеруді және белгіленген мерзімде жазбаша жауап беруді сұраймыз.

Құрметпен,

фракция депутаттары

"Қазақстан Халық партиясы" М. Магеррамов

И. Смирнова

И. Сұңқар

Г. Танашева