Бүгін Мәжілісте "Үкімет сағаты"өтті. Тақырыбы - "Мемлекеттік қызмет көрсету үдерістерін жақсарту". Баяндамашы-цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин.
Сондай-ақ, осы салаға жетекшілік ететін осы тақырып бойынша қосымша баяндамамен мен мемлекеттік қызметтер көрсету саласындағы келесі проблемалық аймақтарды белгіледім.
Біріншіден, Ақпараттық жүйелерді интеграциялаудың толық вопросыстігі мәселелері. Цифрлық даму министрлігі Ақпараттық жүйелерді интеграциялауды 2020 жылдың соңына дейін аяқтауға дайын екендігін мәлімдеді. 21-ші жыл аяқталуда, ал 12 мемлекеттік органның 26 ақпараттық жүйесі мемлекеттік қызмет көрсету бөлігінде интеграцияланбаған күйінде қалып отыр. ҚСжАЕК-2, бнс АСПР – 1, ІІМ – 2, ДСМ – 3, ИИДМ – 2, МСМ – 1, МО – 1, Еңбекмині – 5, ЭГТРМ – 1, Әділетмині – 3, ҰБ – 1, Қаржымині-4.
Бұл халық үшін қандай қиындықтарға әкеледі-көптеген мысалдар бар. Сонымен, "атаулы әлеуметтік көмек тағайындау" кезінде әлеуметтік қорғау қызметкерлері АХАЖ, Мемлекеттік кірістер және жылжымайтын мүлік тізілімінің дерекқорларын қолмен тексеруі керек.
Осы уақытқа дейін ақпарат интеграциясының болмауына байланысты.баланың туу туралы куәлігін беру кезінде ХҚКО-дан перинаталдық орталықтан куәліктің қағаз түпнұсқасын сұратады. Мектепке дейінгі мекемелерге кезекке қою бойынша осындай жағдай.
2019 жылы халыққа мемлекеттік қызмет көрсетуді жақсарту мақсатында проактивті формат, эксаумақтылық қағидаты енгізілді.
Бірақ мемлекеттік қызметтер тізілімінде проактивті форматта 690-нан 23-і ғана мемлекеттік қызмет көрсету көзделген.
Халықтың алдында тұрған жоғарыда аталған проблемаларды ескере отырып, ақпараттық жүйелерді интеграциялауды аяқтау процесін жеделдету және проактивті тәсілді жандандыру қажет.
Екінші, Автоматтандыру және оңтайландыру мәселелері.
Бүгінгі таңда 690 Мемлекеттік қызметтің шамамен 10% - ы қағаз түрінде көрсетіледі. Бұл ретте, бұл 10% - ға әлеуметтік бағыттағы мемлекеттік қызметтер кіреді.
Мәселен, бүгінгі күнге дейін әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы жекелеген мемлекеттік қызметтер қағаз жүзінде көрсетіледі.
Бұл келесідей қызметтер
- мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек тағайындау;
- Семей ядролық сынақ полигонындағы ядролық сынақтардың салдарынан зардап шеккен азаматтарға біржолғы мемлекеттік ақшалай өтемақы төлеу, куәліктер беру;
- банкроттық салдарынан таратылған заңды тұлғалардың қызметкерлердің өмірі мен денсаулығына келтірілген зиянды өтеу бойынша төлемдерді капиталдандыру кезеңі аяқталғаннан кейін азаматтарға ай сайынғы төлемдер түрінде әлеуметтік көмек тағайындау.
Бұдан басқа, Ұлттық экономика министрлігінің ақпараты бойынша, көрсетілетін қызметті алушы "электрондық үкіметтің" веб-порталына құжаттардың толық емес топтамасын ұсынған кезде ақпараттық жүйе өтінішті қабылдаудан "бас тарту" функциясын көздемейді
Көбінесе бұл уақытты жоғалтуға, бизнестің пайдасын жоғалтуға әкеледі, өйткені көрсетілетін қызметті алушы ХҚКО көрсеткен белгілі бір күндерден кейін оған мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту туралы біле алады.
Осыған байланысты, құжаттар пакеті стандарт талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, өтініштерді қабылдаудан автоматты түрде бас тарту функциясын қарастыру ұсынылады.
Сонымен қатар, мемлекеттік қызмет істері агенттігі жүргізген автоматтандырылған мемлекеттік қызметтерді талдау нәтижелері бойынша 32 автоматтандырылған мемлекеттік қызметтің қолжетімсіздігі анықталды.
Мысалы, жекелеген облыстар әкімдіктерінің ақпараты бойынша жер учаскесін алуға кезекке қою электрондық форматта мүмкін емес.
Мемлекеттік қызметтерді оңтайландыру тәсілдерін тұжырымдамалық тұрғыдан қайта қарау, автоматтандырылған қызметтердің санын емес, онлайн-қызметтермен қамтылған өмірлік жағдайлардың санын өлшеу қажет деп санаймыз.
Сондай-ақ мемлекеттік органдардың қағаз мұрағаттарын толық цифрландырмау мәселесі сақталуда, бұл қағаз анықтамаларға жүгіну қажеттілігіне әкеп соғады.
Үшінші, халықты және бизнесті көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің сапасына қанағаттандыру мәселелері
Мемлекеттік қызмет көрсету саласы азаматтардың мемлекетпен байланысының негізгі нүктелерінің бірі болып табылады және халықтың сенімі мен қанағаттану деңгейіне тікелей әсер етеді.
Бүкіл ел бойынша Мемлекеттік қызметтің әрбір түрін көрсету бойынша бірыңғай талаптар мен стандарттар бар.
Алайда, осы уақытқа дейін әрбір өңірде мемлекеттік қызметтер халыққа әр түрлі көрсетіледі, бұл ретте баяндалғандай мемлекеттік қызметтердің 90% - ы электрондық нысанда көрсетіледі.
Мысалы, азаматтық хал актілерінің жазбаларын қалпына келтіру электронды түрде жүзеге асырылатынына қарамастан, жекелеген салаларда мұндай мүмкіндік жоқ.
Әрине, сұрақ туындайды, неге бұлай болады?
2020 жылы Мемлекеттік қызмет істері агенттігі мемлекеттік қызмет көрсету сапасына бағалау жүргізді. Мемлекеттік қызмет көрсетумен халықтың сапасы мен қанағаттанушылығын бағалау бойынша көшбасшылар - Ақмола Алматы Павлодар облысы.
ең жоғары баллды Ақмола (94,84, 2019 жылы – 90,22), Алматы (2020 жылы – 94,62, 2019 жылы – 78,02), Павлодар (2020 жылы-94,47, 2019 жылы-75,94) облыстарының әкімдіктері алды
Сонымен қатар, Ақтөбе Жамбыл Солтүстік Қазақстан облысы әкімдіктерінің көрсеткіштері ең төмен. Бұл мемлекеттік қызмет көрсету мерзімдерінің бұзылуына және артық құжаттарды талап етуге байланысты.
ең төменгі баллды Солтүстік Қазақстан (67,93, 2019 жылы-49,21), Жамбыл (2020 жылы – 57,99, 2019 жылы – 41,6), Ақтөбе (2020 жылы – 40,36, 2019 жылы-64,02) облыстарының әкімдіктері алды.
Өңірлердегі жағдай әртүрлі екені түсінікті, бірақ алшақтық балл бойынша екі есе дерлік! Дегенмен, біздің азаматтар барлық жерде стандартқа сәйкес жоғары сапалы мемлекеттік қызметті алуы тиіс!
Мемлекеттік қызмет істері агенттігі
Ағымдағы жылдың 8 айында өңірлер бөлінісінде әртүрлі бұзушылықтар анықталды. Нұр-сұлтан қаласында бұзушылықтардың ең аз саны – 27, Ал Ақтөбе облысында ең көп саны – 1 402 бұзушылық анықталды.
Орталық мемлекеттік органдар бойынша да осындай жағдай. Өткен жылмен салыстырғанда халыққа мемлекеттік қызмет көрсету саласында анықталған бұзушылықтар саны азайды, бірақ кеден дело – 3068, жер қатынастары – 2847, Көлік және коммуникация – 687, ауыл шаруашылығы – 684, жеке тұлғалар мен азаматтарды тіркеу – 482, бизнес және кәсіпкерлік – 463 сияқты салаларда бұзушылықтар деңгейі жоғары болып қала береді бұзушылықтар.
Негізінен халыққа мемлекеттік қызмет көрсету рәсімі бұзылады.
Тағы да: осы уақытқа дейін мемлекеттік қызметтердің 667 түрі бойынша хабарлама жасау тәртібі жоқ. Мысалы, жеке басын куәландыратын құжаттардың қолданылу мерзімі аяқталған жағдайда 7 АЕК мөлшерінде әкімшілік айыппұл қарастырылған.
Өз кезегінде, SMS және мобильді қосымшалар арқылы хабарлама жасау тәртібін енгізу мұндай жағдайларды едәуір қысқартуға және отандастарымыздың жазасын болдырмауға мүмкіндік береді.
Төртінші, Қазақстандықтардың дербес деректерінің қауіпсіздігі мәселесі ең басым мәселелердің бірі болып табылады.
Дербес деректерді рұқсатсыз пайдаланудың және оларды жария етудің алдын алу үшін 2017 жылы киберқауіпсіздік тұжырымдамасы қабылданды, оның міндеттерінің бірі ақпараттық жүйелердің сенімділігі мен тұрақтылығының жоғары деңгейін қамтамасыз ету болып табылады.
Сонымен қатар, ұлттық қауіпсіздік комитеті жүргізген тексерулердің нәтижелері бойынша "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының филиалдарында бірқатар өңірлер бойынша бірқатар бұзушылықтар анықталды.
Damumed жүйесінде жеке деректердің ағып кетуі қоғамда үлкен резонанс тудырды-үшінші тұлғалар пайдаланушылардың денсаулық жағдайы туралы ақпаратты ғана емес, олардың байланыс деректерін, ЖСН, қызмет түрі, аударылатын салықтардың мөлшерін де біле алады.
Осыған байланысты, Ақпараттық жүйелер объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігінің жай-күйін тұрақты бақылау және ықтимал инциденттер мен осалдықтардың алдын алу қажет.
Бесінші, интернет желісіне жоғары жылдамдықты қолжетімділікпен халықты толық қамтудың болмауы мәселелері.
Бүгінгі таңда ауыл мен қала тұрғындары арасында кең жолақты Интернетке қол жетімділіктің теңсіздігі мәселесі шешілмеген күйінде қалып отыр.
6 341 ауылдық елді мекеннің 1 127-сі Интернетке сапалы қолжетімділікті қажет етеді.
ҚР-да 6 459 елді мекен бар, оның 6 341-і ауыл мәртебесіне ие (2020 жылғы 1 қаңтардағы Әкімшілік-аумақтық объектілер жіктеуішіне сәйкес).
6459 НП-ның 118 қаласы (88 Қала + 30 АЕМ) және 5 214 АЕМ ADSL, FTTН, 3G, 4G технологиялары бойынша Интернетке кең жолақты қолжетімділікпен қамтамасыз етілген.
Бүгін Министр смартфон арқылы мемлекеттік қызметтерді алу мүмкіндіктері туралы баяндады. Мемлекет басшысының тиісті тапсырмасы да бар. Бірақ біз сапалы байланыс болмаған жағдайда бұл мемлекеттік қызметтерді алу шындыққа жанаспайтынын білеміз.
Заң жүзінде біз министрлікке байланыс сапасы үшін операторларға шаралар қабылдауға мүмкіндік бердік, бұл мүмкіндіктерді пайдалану қажет.
Алтыншыдан, халық арасында электрондық мемлекеттік қызметтерді жеткіліксіз дәріптеу мәселелері.
Цифрлық даму министрлігінің деректері бойынша бүгінгі таңда шамамен 1 млн.тұрғын eGov Mob мобильді қосымшасының белсенді пайдаланушылары болып табылады.айл.
Бірақ бұл еңбекке қабілетті халықтың шамамен 10% ғана.
Осыған байланысты, жергілікті атқарушы органдарға халық арасында электрондық мемлекеттік қызметтерді танымал ету жөніндегі жұмысты жандандыру қажет деп санаймыз.
"Үкімет сағаты" Мәжіліс депутаттарының тиісті ұсынымдарды қабылдауымен аяқталды.
