2022 жылғы 14 желтоқсанда

Қазақстан Республикасының

Премьер-Министрі жарияланды

Ә. А. Смайыловқа 

Депутаттық сауал

Құрметті Әлихан Асханұлы!

Бірқатар энергетика және коммуналдық шаруашылық объектілеріндегі апаттар, әрине, осы салада әртүрлі сипаттағы жинақталған проблемаларға байланысты болды. Бұл ретте, кез келген саладағыдай, инженерлік-техникалық және жұмысшы персоналдың біліктілік деңгейі ерекше маңызға ие. Бірқатар себептерге байланысты, оның ішінде заңнамалық және нормативтік-құқықтық сипатта энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық кәсіпорындары Кадрлық проблемаға тап болды. Табиғи монополиялар субъектілері-кәсіпорындар (бұдан әрі – ТМЫК) үшін тарифтің өсуін шектеу бірнеше жылдар бойы жалақының өсуін тежеуге және соның салдарынан саладан кадрлардың кетуіне әкелді.

"Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Мемлекет басшысының жекелеген тапсырмаларын іске асыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Заң жобасын қарау барысында ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары "табиғи монополиялар туралы" Заңның өңірдегі осы кәсіп бойынша орташа жалақыға сәйкес ТМС персоналының жалақысын келтіру мүмкіндігіне қатысты нормасына бастамашылық жасады. Мемлекет Басшысының тиісті тапсырмасы бар, Үкімет бұл бастаманы өз қорытындысымен қолдады. Осы норманы қабылдау саладағы кадрларды бекітуге ықпал етуі тиіс.

Бірақ сала кәсіпорындарындағы кадрлармен жағдайды талдау барысында техникалық стандарттар мен нормативтердің (ҚНжЕ) өзектілігіне байланысты осы кәсіпорындар қызметкерлерінің нормативтік санының есептеулерін қолдануға байланысты проблема анықталды. "Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы 7-тармағының 10) тармақшасына сәйкес тарифке өтінімге, оның ішінде тиісті салада қолданылатын үлгілік нормалар мен нормативтер негізінде жүргізілетін персонал санының есептері қоса беріледі.

Бұл ретте, аталған ТМС есептеулері біркелкі жүргізілмейтіні, тиісті салада (салада) қандай үлгілік нормалар мен нормативтер қолданылатыны туралы нақты түсінік жоқ екені анықталды.

Мысалы, сумен жабдықтау саласындағы ТМС кейбір субъектілер салалық қауымдастық бекіткен үлгілік нормалар бойынша жоғарыда аталған есептеулерді жүргізеді, басқалары Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрлігі Су ресурстары комитетінің немесе табиғи монополияның қандай да бір саласында басшылықты жүзеге асыратын басқа да ведомстволардың үлгілік нормаларын пайдаланады. Сондай-ақ өзекті үлгілік ҚНжЕ толық болмауына байланысты ТМД-ның өз бұйрығымен бекітілген нормалар бойынша сан есептеулерін жүргізу фактілері орын алады.

Осылайша, ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу комитетінің аумақтық департаменттері (бұдан әрі – ТМРА) тарифті бекіту кезінде кәсіпорында бос жұмыс орындарының саны көп болған жағдайда ТМС персоналының нақты санын негізге алатын тәжірибе қалыптасты. Осылайша, қатал цикл пайда болды: адамдар жалақысы төмен болғандықтан жұмыстан шығарылады, тарифті есептеу үшін алынатын нақты Сан азаяды.

Бұл ретте, мүмкін, бұл олқылық сыбайлас жемқорлық факторы болып табылады, өйткені іс жүзінде бланкеттік норма өзімшілдік мақсаттарда пайдаланылуы мүмкін актілерді қабылдауға әкеледі.

Айта кету керек, еңбек нарығының жай-күйіне технологиялық үрдістер де әсер етеді. Атап айтқанда, - Автоматтандыру және цифрландыру. Осылайша, жаңа технологиялар қызметкерлердің нормативтік санын азайтуға мүмкіндік береді.

Есептеулер кезінде көптеген жылдар бұрын бекітілген және жаңа технологияларды ескере отырып өзектендірілмеген нормативтер жиі қолданылатынын ескере отырып, салалық мемлекеттік органдар (Индустрия және инфрақұрылымдық даму, экология, геология және табиғи ресурстар, Энергетика, Ұлттық экономика министрліктері) олардың санын есептеу кезінде пайдаланылатын бірыңғай үлгілік нормативтерді тексеру, өзектендіру және бекіту бойынша жұмыс жүргізуі қажет персоналдың, шикізаттың, материалдардың, отынның, энергияның және техникалық шығындардың қажеттіліктері.

Құрметті Әлихан Асханұлы, тиісті мемлекеттік органдарға кәсіпорындар персоналының нормативтік санын есептеуге қатысты нормативтік және әдіснамалық базаны өзектендіру бойынша жұмыс жүргізуді тапсыруыңызды сұраймын.

Жауапты " Қазақстан Республикасының Парламенті туралы және оның депутаттарының мәртебесі туралы "Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес белгіленген мерзімдерде ұсынуды сұраймыз.

Құрметпен,

Фракция депутаты

"AMANAT" партиясы А. Рау